ابزارهای نوین تامین مالی زنجیرهای در ایران، با هدف رفع محدودیتهای نقدینگی و کاهش ریسک تجاری، بهعنوان راهکاری کارآمد برای بنگاههای اقتصادی معرفی شدهاند. این ابزارها شامل اوراق گام، فاکتورینگ، خرید دین، اعتبار اسنادی داخلی و برات الکترونیک هستند که هرکدام نقش مهمی در تسهیل جریان مالی و افزایش اعتماد میان طرفین معامله ایفا میکنند.
تأمین مالی زنجیرهای (Supply Chain Finance) یکی از رویکردهای نوین در مدیریت نقدینگی و روابط تجاری است که در سالهای اخیر در ایران مورد توجه سیاستگذاران و فعالان اقتصادی قرار گرفته است. با توجه به محدودیتهای اعتباری، نرخهای بالای سود بانکی و دشواری دسترسی به منابع مالی، ابزارهای نوین تأمین مالی زنجیرهای میتوانند جایگزین مناسبی برای روشهای سنتی باشند.
۱. اوراق گام (گواهی اعتبار مولد)
- اوراقی با پشتوانه بانکی که برای تأمین مالی کوتاهمدت بنگاهها صادر میشود.
- هدف آن تسهیل پرداخت اعتباری به تأمینکنندگان و کاهش فشار نقدینگی است.
۲. فاکتورینگ (Factoring)
- فرآیندی که طی آن بانک یا مؤسسه مالی، مطالبات ناشی از فروش کالا یا خدمات را خریداری میکند.
- باعث تسریع در وصول مطالبات و کاهش ریسک عدم پرداخت میشود.
۳. خرید دین (Debt Discounting)
- بانکها اسناد تجاری مدتدار مانند چک یا سفته را قبل از سررسید با مبلغی کمتر خریداری میکنند.
- این ابزار به شرکتها کمک میکند سرمایه در گردش خود را سریعتر تأمین کنند.
۴. اعتبار اسنادی داخلی (Domestic LC)
- مشابه اعتبار اسنادی خارجی، اما در معاملات داخلی استفاده میشود.
- بانک متعهد میشود پس از ارائه اسناد معتبر، مبلغ قرارداد را به فروشنده پرداخت کند.
- این ابزار اعتماد و امنیت در معاملات داخلی را افزایش میدهد.
۵. برات الکترونیک (Electronic Bill of Exchange)
- نسخه دیجیتال سند تجاری برات که بهصورت آنلاین صادر و منتقل میشود.
- موجب کاهش هزینههای اداری، افزایش شفافیت و تسهیل گردش مالی میگردد.
مزایا و کارکردها
- بهبود نقدینگی و دسترسی سریعتر به منابع مالی
- کاهش ریسکهای مالی و افزایش اعتماد میان طرفین معامله
- تسهیل روابط تجاری و توسعه همکاریهای بینشرکتی
- کاهش وابستگی به خلق پول بانکی و مدیریت بهتر منابع
چالشها
با وجود مزایا، اجرای این ابزارها در ایران با چالشهایی همراه است:
- کمبود زیرساختهای دیجیتال و حقوقی
- پیچیدگی فرآیندها و عدم آشنایی کافی بنگاهها
- نیاز به مشارکت فعال شرکتهای بزرگ و بانکها
ابزارهای نوین تأمین مالی زنجیرهای در ایران میتوانند نقش مهمی در توسعه اقتصادی، افزایش پایداری بنگاهها و کاهش ریسک تجاری ایفا کنند. با این حال، موفقیت آنها نیازمند تقویت زیرساختهای قانونی و دیجیتال، آموزش فعالان اقتصادی و حمایت سیاستگذاران است.